MEDIACJE KARNE

Pojednanie ofiary ze sprawcą

Przestępstwo to zdarzenie, na które ofiara nie ma wpływu i zwykle nie jest w stanie przewidzieć i zapobiec skutkom działania sprawcy. W większości przypadków pokrzywdzony nie ma również wpływu na bieg postępowania karnego, w tym skierowanie aktu oskarżenia do sądu. Poza bowiem nielicznymi przestępstwami ściganymi z oskarżenia prywatnego, gdzie to pokrzywdzony jest dysponentem skargi zasadniczej, przestępstwa ścigane są z oskarżenia publicznego.

W jakim zakresie zatem pomocna jest mediacja?

Przestępstwa popełniane przez nieznanych nam sprawców procedowane są w taki sposób, że zarówno sprawcy jak i pokrzywdzonemu trudno nawiązać kontakt w neutralnym miejscu i w poczuciu bezpieczeństwa. Zdarza się, że sprawca obawia się podjąć próby takiego kontaktu, zaś pokrzywdzony oczekuje, że pierwszy krok wykona właśnie strona odpowiedzialna za wyrządzoną krzywdę. Organy ścigania rzadko kiedy angażują się w nakłonieniu stron do spotkania lub rozmowy z obawy przed zarzutem stronniczości lub wychodzenia poza swoją rolę. Tymczasem doprowadzenie do rozmowy w przypadku popełnienia niektórych czynów karalnych jest wręcz pożądane i korzystne dla obu stron.

W procesie mediacji, który w przypadku spraw karnych może pozytywnie zakończyć się już w trakcie pierwszego spotkania, istotą jest pojednanie pokrzywdzonego ze sprawcą. Nierzadko towarzyszy temu wyjaśnienie motywów zachowania sprawy, zwykle padają słowa skruchy i przeprosiny. To spotkanie, które daje przestrzeń także pokrzywdzonemu do opisania swoich przeżyć, żalu i emocji, jakie wywołało przestępcze działanie sprawcy. W warunkach sali sądowej nie ma na to czasu, ponieważ presja czasu wymaga ustalenia faktów. Atmosfera sali sądowej – urzędowa i formalna, pośpiech towarzyszący rozpoznawaniu kolejnych spraw z wokandy oraz obecność obrońców, pełnomocników, świadków i publiczności zdecydowanie nie sprzyja pojednaniu. Ponadto w realiach polskiego sądownictwa, od czasu popełnienia przestępstwa do czasu spotkania się sprawcy i pokrzywdzonego na sali sądowej mija kilka lat. Jest to czas, który skutecznie niweczy potrzebę pojednania, zarówno z jednej, jak i z drugiej strony.

Poza korzyściami w sferze emocjonalnej, pozwalającymi zniwelować psychologiczne skutki przestępstwa, obie strony mogą uzyskać korzyści w wymiarze realnym.

MKT Centrum Mediacji zaprasza do kontaktu zapewniając wysoki poziom usług i dyskrecję.

Z perspektywy pokrzywdzonego

Możliwe jest ustalenie warunków zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, które są niemierzalne i w praktyce sądowej uzależnione od subiektywnej oceny sędziego, a w realiach polskiego wymiaru sprawiedliwości wciąż na niezwykle niskim poziomie finansowym. Kolejnym elementem jest naprawienie szkody, której wysokość i warunki strony ustalają samodzielnie. Istnieje zatem przestrzeń do czynienia uzgodnień finansowych, które mogą przekraczać rzeczywistą szkodę materialną, a co do których nie ma miejsca w procesie karnym. Powyższe pozwala na uniknięcie długotrwałego procesu dowodzenia wysokości poniesionej szkody, której ocena wymaga zwykle zaangażowania biegłego sądowego, wykazania strat moralnych oraz nierzadko dochodzenia niezaspokojonych roszczeń w osobnym procesie cywilnym.

Z perspektywy sprawcy

możliwe jest umorzenie postępowania jeszcze na etapie postępowania przygotowawczego, warunkowe umorzenie postępowania przed sądem (co wiąże się z zachowaniem tzw. czystej karty karnej) lub uzyskanie łagodnego wymiaru kary, którą orzeknie sąd biorąc pod uwagę fakt pojednania z pokrzywdzonym i ustalenia warunków zadośćuczynienia. Wszystko to bez konieczności prowadzenia długotrwałego procesu sądowego, przesłuchiwania świadków, przeprowadzania kosztownych dowodów.

W przypadku przestępstw ściganych z oskarżenia prywatnego realne jest wypracowanie takich warunków naprawienia szkody i zadośćuczynienia, aby sprawa w ogóle nie została skierowana do sądu. To rozwiązanie bardzo często zadowala obie strony. Zwykle bowiem w przypadku lżejszych przestępstw pokrzywdzonemu nie zależy na ukaraniu sprawcy abstrakcyjną karą pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, ale na naprawieniu krzywd i szybkim zakończeniu sprawy.

Takie możliwości daje mediacja w sprawach karnych, pozwalając w krótkim czasie naprawić skutki spowodowane przestępczym zachowaniem i wrócić obu stronom do codziennego życia z poczuciem zadośćuczynienia wyrządzonym krzywdom i realnej sprawiedliwości.