COV-19

COV-19

Oświadczenie Ministerstwa Sprawiedliwości, iż bez względu na COV-19 obowiązują wszystkie orzeczenia sądów w zakresie miejsca zamieszkania i kontaktów z dziećmi z 3 kwietnia 2020 roku,  jest odpowiedzią na liczne próby uniemożliwiania odbywania kontaktów z dziećmi powołując się na epidemię COVID-19. Niestety od marca 2020 roku mamy do czynienia szeroką falą nadużyć ze strony rodziców, z którymi mieszkając dzieci. Dochodzi bowiem do karygodnych przypadków odmawiania dzieciom kontaktów z drugim rodzicem, pomimo tego, że oboje rodzice chodzą do pracy, a dzieci do szkoły, pomimo tego, że dzieci jednocześnie widują się z rówieśnikami lub rodziną jednego z rodziców. Komunikat Ministerstwa Sprawiedliwości nie pozostawia wątpliwości, że takiego działanie stanowi podstawę do wszczęcia postępowania o nałożenie kary pieniężnej i wyciągnięcia konsekwencji jak w innych przypadkach nierealizowania kontaktów z dziećmi. Należy zatem apelować o rozumienie dobra dziecka jako prawa do utrzymywania kontaktów z obojgiem rodziców.

Konferencja „Czas na Zmiany”​

Konferencja „Czas na Zmiany”

Serdeczne podziękowanie dla FUNDACJI „Czas na Sukces” za zaproszenie do udziału w konferencji pod hasłem „Czas na Zmiany”.

W dniu 12 października 2019 roku odbyła się konferencja zorganizowana przez Fundację „Czas na Sukces” z udziałem psychologów, mediatorów, kuratorów sądowych i prawników oraz specjalnych gości poświęcona tematyce kryzysu w związku, w rodzinie, aspektom prawnym spraw okołorozwodowych, psychologii związków i relacji międzyludzkich w trudnych życiowych momentach.

Miałam przyjemność podzielić się wiedzą i doświadczeniem zawodowym z zakresu prawa rodzinnego w nieoczywistej konwencji spojrzenia na kryzys w związku z perspektywy osobistych doświadczeń szanownych gości i fachowej wiedzy niezwykłych ekspertów.

Gratuluję FUNDACJI inauguracyjnego wydarzenia i kompleksowego spojrzenia na problematykę rozwodu i rozpadu rodziny.

Twój Parasol – Prawo a Bezpieczeństwo

Twój Parasol - Prawo a Bezpieczeństwo

Aplikacja dla osób dotkniętych przemocą w rodzinie.

„Twój parasol” jest darmową aplikacją mobilną, wspierającą osoby doznające przemocy w rodzinie.

Aplikacja powstała w ramach projektu „Efektywna Policja – ochrona ofiar i świadków przemocy” i programu Unii Europejskiej „Rights, Equality and Citizenship Programme (REC)”. W stworzenie jej ogólnopolskiej wersji włączyli  się funkcjonariusze z Komendy Stołecznej Policji oraz Komendy Rejonowej Policji Warszawa I. Do polskiego projektu dołączyły Niemcy, Litwa i Łotwa, dzięki czemu aplikacja dostępna jest na terenie wymienionych krajów.

Autor programu (bazując na rozwiązaniach z Niemiec – aplikacja Tec SOS, czy Litwy – „przycisk pomocy”) chciał stworzyć ukrytą aplikację, która umożliwi ofiarom natychmiastowe powiadomienie organów ścigania o przemocy. Aplikacja została uruchomiona w grudniu 2019 roku.

oficjalna strona aplikacji „Twój parasol”.

Parasol – ma kojarzyć się z bezpieczeństwem.

Aplikacja „Twój parasol” do złudzenia przypomina te pogodowe. Na ikonie pomarańczowo-żółty parasol. W opisie: bądź gotowy na zmianę pogody. Po otwarciu aplikacji na ekranie widzimy temperaturę. Wystarczy dwa razy uderzyć palcem w ekran, a zostaniemy przeniesieni do całkiem innych funkcji, skierowanych dla ofiar przemocy domowej. Aplikacja działa w  dwóch trybach – jawnym oraz ukrytym. W celu zapewnienia dyskrecji użytkowania aplikacji – oficjalną częścią aplikacji jest zestawienie danych pogodowych odpowiednich do lokalizacji.  W trybie ukrytym pozwala użytkownikowi dyskretnie wysłać prośbę o pomoc, szybko wybrać połączenie z numerem alarmowym, prowadzić ukryty notatnik ze zdjęciami lub nagraniami wideo, które nie są zapisywane w pamięci telefonu, natomiast są automatycznie wysyłane na wskazany wcześniej e-mail.

Założenia aplikacji „Twój parasol” .

Celem aplikacji „Twój parasol” jest przeciwdziałanie przemocy w rodzinie, ochrona jej ofiar  oraz świadków. Aplikacja umożliwia przesyłanie informacji o zdarzeniach związanych z przemocą do ewentualnego wykorzystania później oraz możliwość kontaktu z wcześniej skonfigurowanym adresem email lub możliwość szybkiego wybrania telefonu alarmowego. Z poziomu aplikacji można też bezpośrednio połączyć się z policją, poszukać miejsc, gdzie otrzymamy wsparcie, czy poznać szczegóły procedury założenia „niebieskiej karty”.

Stanowi ona narzędzie skierowane zarówno do osób doświadczających przemocy w rodzinie, jak i będących jej świadkami – poza materiałami edukacyjnymi aplikacja umożliwia dostęp do bazy organizacji oferujących pomoc osobom pokrzywdzonym. „Nawet jadąc autobusem czy w bezpiecznym dla siebie momencie, osoba doznająca przemocy może przeczytać o wielu aspektach przemocy w rodzinie. Dowie się również, co może zrobić w sytuacji, w której się znalazła” – mówi o aplikacji kom. Paweł Mikitiuk, naczelnik Wydziału Prewencji KRP Warszawa I, zaangażowany w tworzenie aplikacji.

Aplikację można pobrać na Google Play i Apple Store po wyszukaniu „Twój Parasol” lub za pomocą kodów QR.

Natychmiastowy nakaz opuszczenia mieszkania cz. 4

Natychmiastowy nakaz opuszczenia mieszkania i zakaz zbliżania do mieszkania dla sprawcy przemocy domowej

Zmiany zaczęły obowiązywać w listopadzie 2020 roku

Nowelizacja wprowadza nowe wykroczenie w art. 66b Kodeksu wykroczeń.

Art. 66b. Kto nie stosuje się do: 1) wydanego przez Policję, na podstawie art. 15aa ust. 1 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2020 r. poz. 360), lub Żandarmerię Wojskową, na podstawie art. 18a ust. 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 518 i 730), nakazu natychmiastowego opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakazu zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia,

2) postanowienia sądu o udzieleniu zabezpieczenia w sprawach o zobowiązanie osoby stosującej przemoc w rodzinie do opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakazanie zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia, którym nakaz lub zakaz, o których mowa w pkt 1, został przedłużony,

3) postanowienia sądu o zobowiązaniu osoby stosującej przemoc w rodzinie do opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakazaniu zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia, wydanego na podstawie art. 11a ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2020 r. poz. 218) – podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.”

Zmiany wprowadzone w ustawie z dnia 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń (Dz. U. z 2019 r. poz. 821 i 1238).

Nakazy i zakazy mogą być stosowane łącznie i są natychmiast wykonalne. 

Nakazy lub zakazy mogą być wydane przez funkcjonariusza Policji nie tylko podczas bezpośredniej interwencji, ale także w wyniku uzyskania informacji od pokrzywdzonego, kuratora sądowego, pracownika społecznego. Regulacje te należy ocenić pozytywnie. Wszak bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia może wywołać potrzebę opuszczenia mieszkania i udania się po pomoc bezpośrednio do Policji, kuratora sądowego lub pracownika socjalnego, zwłaszcza jeśli pokrzywdzona osoba ma kontakt z tymi służbami w związku z wcześniejszymi aktami przemocy.

Ustawodawca zastrzegł, iż w przypadku zatrzymania sprawcy przemocy np. na 48 h do wyjaśnienia lub w celu wytrzeźwienia, nakaz zostaje wręczony sprawcy dopiero po jego zwolnieniu, co w praktyce będzie oznaczało wręczenie nakazu w momencie zwolnienia. Powyższe należy ocenić pozytywnie w  kontekście gwarancji dla sprawcy do zaskarżenia takiego nakazu, albowiem niezwykle krótki – trzydniowy termin na zaskarżenie decyzji w praktyce uczyniłby to uprawnienie iluzorycznym w przypadku uprzedniego zatrzymania sprawcy. Dyskusyjne pozostaje oznaczenie tak krótkie terminu do zaskarżenia nakazu. Wszak w przypadku, gdy zdarzenie będzie miało miejsce w piątek, znalezienie pomocy prawnej, zgromadzenie argumentów i dowodów oraz sporządzenie środka odwoławczego w poniedziałek będzie niezwykle trudne dla większości osób, wobec których nakaz nałożono. 

W wyniku nowelizacji ustawy o Policji funkcjonariusze nabyli nowe uprawnienia, polegające na możliwości zatrzymania osoby stosującej przemoc w rodzinie stwarzającej bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego. Policjant podejmując decyzję musi rozważyć cały szereg okoliczności, w jakich stwierdził istnienie przemocy w rodzinie, cech sprawcy i pokrzywdzonych, a także znanych wcześniejszych incydentów na tym tle. Wśród niezwykle szeroko opisanych czynników wymienia się między innymi: akty przemocy fizycznej w rodzinie; wiek osoby dotkniętej przemocą w rodzinie; stosowanie przemocy w rodzinie wobec kobiety w ciąży; niepełnosprawność osoby dotkniętej przemocą w rodzinie; zależność osoby dotkniętej przemocą w rodzinie od osoby stosującej tę przemoc ze względu na stan zdrowia lub jej zaburzenia psychiczne; zaburzenia psychiczne i stan osoby stosującej przemoc podczas interwencji związany z użyciem, nadużywaniem lub  uzależnieniem  od  alkoholu,  środków  odurzających  lub substancji  psychotropowych,  środków  zastępczych  lub  nowych  substancji psychoaktywnych; kierowanie przez tę osobę gróźb użycia przemocy ze skutkiem bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia; dostęp tej osoby do niebezpiecznego narzędzia lub broni; informacje o dotychczas stosowanej przemocy lub prowadzonych postępowaniach wobec tej osoby w związku z użyciem przemocy; informacje  od  osób zagrożonych przemocą dotyczące ich obaw o własne życie lub zdrowie, w tym związanych z nasileniem aktów przemocy w rodzinie; informacje o próbach targnięcia się na własne życie lub życie osób wspólnie zamieszkujących  przez  osobę sprawcy lub przez  osobę  dotkniętą przemocą w rodzinie w związku ze stosowaniem tej przemocy.

Z powyższego wynika, że okoliczności do rozważenia dla funkcjonariusza Policji, dokonującego interwencji w związku ze stwierdzeniem przemocy rodzinnej jest niezwykle dużo, zaś wobec braku szczegółowych wytycznych jak je wartościować, dopiero praktyka pokaże jak z tym nowym uprawnieniem poradzą sobie funkcjonariusze Policji. Wszak dotychczas tego typu postanowienia o zbliżonym skutku i ciężarze gatunkowym władni byli podejmować wyłącznie prokuratorzy.

Specyficznym nowym uprawnieniem Policji jest możliwość przesłuchania osoby zgłaszającej przemoc lub wspólnie zamieszkujących osób dorosłych na miejscu interwencji, pouczając o odpowiedzialności za składanie fałszywych zeznań w trybie czynności procesowej protokołowanej. Czynności te należy przeprowadzić jednak wyłącznie wówczas, gdy funkcjonariusz stwierdzi istnienie zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego. Osobę małoletnią poniżej 15 roku przesłuchać można natomiast jedynie w wyjątkowych sytuacjach w odpowiednio przygotowanych pomieszczenia przez sąd opiekuńczy w obecności psychologa, prokuratora oraz wskazanej dorosłej osoby, niebędącej podejrzewanej o stosowanie przemocy. Przesłuchanie podlega rejestracji audio-video. Innym novum jest możliwość odstąpienia od przesłuchania małoletniego w sytuacji, gdy był on już przesłuchany w innej sprawie na okoliczność przemocy domowej. Wówczas zeznania te mogą zostać wykorzystane. 

Po wydaniu nakazu lub zakazu dodatkowym wsparciem ofiary przemocy jest obowiązek dokonania co najmniej trzykrotnego sprawdzenia przez Policję, czy sprawca nie narusza wydanych obowiązków, w tym już następnego dnia od dnia wydania nakazu. Dalsza kontrola następuje w oparciu o postanowienie o zabezpieczeniu wydane przez sąd z określoną w orzeczeniu częstotliwością.

Osoba, wobec której wydano nakaz lub zakaz ma 3 dni na złożenie zażalenia do właściwego sądu, a ten kolejne 3 dni na jego rozpoznanie stosując przepisy k.p.c.

Nakaz lub zakaz tracą moc po upływie czternastu dni od dnia ich wydania, chyba że sąd udzielił zabezpieczenia w sprawach o zobowiązanie osoby stosującej przemoc w rodzinie do opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakazanie zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia, którym nakaz lub zakaz zostały przedłużone.

Nakaz lub zakaz tracą również moc, w przypadku gdy osoba stosująca przemoc w rodzinie, wobec której wydano nakaz lub zakaz, została zatrzymana w związku z podejrzeniem popełnienia przestępstwa, a następnie zastosowano wobec niej środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania lub nakazania okresowego opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym.

Natychmiastowy nakaz opuszczenia mieszkania cz. 3

Natychmiastowy nakaz opuszczenia mieszkania i zakaz zbliżania do mieszkania dla sprawcy przemocy domowej

Zmiany zaczęły obowiązywać w listopadzie 2020 roku

Zmiany wprowadzone w ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego
(Dz. U. z 2019 r. poz. 1460, z późn. zm.2).

Sąd w postanowieniu o zobowiązaniu osoby stosującej przemoc w rodzinie do opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakazaniu zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia wskazuje obszar lub odległość od wspólnie zajmowanego mieszkania, którą osoba stosująca przemoc w rodzinie jest obowiązana zachować. To novum w stosunku do obowiązujących dotychczas regulacji, kiedy można było orzec nakaz opuszczenia mieszkania lub zakaz zbliżania się do pokrzywdzonego na określoną odległość, ale brak było regulacji pozwalających na orzeczenie zakazu zbliżania się do mieszkania lub okolic na określoną odległość. W rezultacie zdarzały się sytuację, że sprawca przemocy przebywał na terenie osiedla, w klatce schodowej lub okolicy mieszkania, aby oddziaływać na pokrzywdzonego, nie łamiąc jednocześnie nakazu opuszczenia mieszkania. Orzeczenie wydane w omawianym trybie, pomimo możliwości zaskarżenia, jest natychmiast wykonalne z chwilą ogłoszenia. Nowe regulacje wzmacniają poczucie bezpieczeństwa ofiary.

Ustawodawca nałożył na sąd także obowiązek każdorazowego doręczenia odpisu postanowienia prokuratorowi, policji lub żandarmerii wojskowej, zespołowi interdyscyplinarnemu oraz sądowi rodzinnemu – gdy w mieszkaniu zamieszkują małoletnie dzieci. Sąd rodzinny w rezultacie otrzymania takiego wniosku jest obowiązany z urzędu wszcząć postępowanie o wgląd w sytuację małoletnich dzieci i wydać postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia. Tu brak już dalszych analogicznych regulacji co do terminu, w jakim zabezpieczenie winno zostać wydane, ani czy konieczne jest poprzedzenie go rozprawą. Zastosowanie zatem znajdą dotychczasowe przepisy na zasadach ogólnych.

Pomimo tego, że sąd doręcza odpis postanowienia z urzędu także stronom, bieg terminu do złożenia wniosku o pisemne uzasadnienie orzeczenia rozpoczyna się od dnia ogłoszenia orzeczenia, nie zaś doręczenia jego odpisu stronie. Ponownie skróceniu ulegają terminy zaskarżenia do 7 dni, zaś sąd II instancji ma miesiąc na rozpoznanie apelacji.

Ustawa wprowadziła cały nowy dział IA zatytułowany „Sprawy o zobowiązanie osoby stosującej przemoc w rodzinie do opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakazanie zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia”, który znajduje zastosowanie do spraw,  o których mowa w art. 11a ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2020 r. poz. 218). Dla ułatwienia złożenia wniosku do sądu dostępny będzie urzędowy formularz. Novum nieznanym innym procedurom stanowi dodatkowe uproszczenie polegające na tym, że w przypadku niezłożenia wniosku lub jego załączników w niezbędnej ilości egzemplarzy, odpisy samodzielnie sporządzi sąd rozpoznający sprawę, a następnie doręczy stronie przeciwnej i prokuratorowi. To zdecydowanie usprawni postępowanie, albowiem proces wzywania strony do uzupełnienia braków formalnych pisma, obieg korespondencji wydłużają postępowanie już na wstępnym jego etapie o miesiąc. Brak właściwej ilości odpisów jest natomiast najczęściej spotykanym brakiem formalnym pisma procesowego. Tego będzie można uniknąć, aby sąd uczynił zadość terminowi instrukcyjnemu wydania orzeczenia w ciągu miesiąca od dnia wniesienia wniosku.

Kolejnym usprawnieniem jest umożliwienie sądowi dokonywania doręczeń korespondencji w tym postępowaniu przy wykorzystaniu Policji i Żandarmerii Wojskowej z pominięciem publicznego operatora pocztowego. W przypadku niezastania adresata organy te z urzędu dokonują ustalenia/rozpytania czy adresat zamieszkuje pod wskazanym adresem i sporządzają notatkę urzędową dla sądu. W przypadku pozytywnego ustalenia w skrzynce pocztowej umieszcza się zawiadomienie (będące odpowiednikiem znanego wszystkim awiza pocztowego), że korespondencję adresat może odebrać we właściwym sądzie w terminie 7 dni ze skutkiem doręczenia w przypadku pozostania biernym.

Istotnym i dolegliwym mankamentem tego rozwiązania jest konieczność stawienia się w sądzie po odbiór korespondencji w niezwykle krótkim terminie bowiem 7 dni. Nadto jeśli sprawca w wyniku przymusowego opuszczenia mieszkania będzie musiał przeprowadzić się do miejsca pobytu oddalonego od dotychczasowego miejsca zamieszkania, wówczas stawienie się w sądzie w tak krótkim terminie w godzinach urzędowania sądu może nastręczać trudności.

Ustawa wprowadza nowy typ zabezpieczenia postępowania polegający na tym, że sąd orzekający w sprawie może udzielić zabezpieczenia na czas trwania postępowania poprzez przedłużenie i zmodyfikowanie nakazu opuszczenia mieszkania, jaki wystawiła Policja w trybie natychmiastowym w trakcie interwencji w mieszkaniu. Sąd może nie tylko nakaz przedłużyć, ale także zmienić zakres tego zakazu co do obszaru lub odległości jaką sprawca przemocy ma zachować. Postanowienie musi zawierać z góry oznaczony termin, w jakim zabezpieczenie ma trwać, a więc nie jest ono wydawane „na czas trwającego postępowania” jak ma to miejsce w przypadku zabezpieczenia w innych postępowaniach cywilnych. Sąd określa również w postanowieniu o zabezpieczeniu częstotliwości, z jaką policja lub Żandarmeria Wojskowa ma kontrolować, czy zakaz nie jest łamany przez sprawcę przemocy. Wniosek o udzielenie zabezpieczenia winien zostać rozpoznany nie później niż w terminie 3 dni od wpływu wniosku do sądu. Ten, podobnie jak większość terminów nałożonych na sąd, jest terminem instrukcyjnym. Dotychczasowa praktyka sądów nie pozwala na pozytywną prognozę co do rozpoznawania wniosków o udzielenie zabezpieczenia w tak krótkim terminie.

Natychmiastowy nakaz opuszczenia mieszkania cz. 2

Natychmiastowy nakaz opuszczenia mieszkania i zakaz zbliżania do mieszkania dla sprawcy przemocy domowej

Zmiany zaczęły obowiązywać w listopadzie 2020 roku

„Policjant ma prawo wydać wobec osoby stosującej przemoc w rodzinie w rozumieniu przepisów ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, stwarzającej zagrożenie dla życia lub zdrowia osoby dotkniętej tą przemocą, nakaz natychmiastowego opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia, zwany dalej „nakazem”, lub zakaz zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia, zwany dalej „zakazem”.”

Zmiany wprowadzone w  ustawie  z  dnia  6  kwietnia  1990  r.  o  Policji  (Dz.  U.  z  2020  r.  poz.  360).

Nakazy i zakazy mogą być stosowane łącznie i są natychmiast wykonalne. 

Nakazy lub zakazy mogą być wydane przez funkcjonariusza Policji nie tylko podczas bezpośredniej interwencji, ale także w wyniku uzyskania informacji od pokrzywdzonego, kuratora sądowego, pracownika społecznego. Regulacje te należy ocenić pozytywnie. Wszak bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia może wywołać potrzebę opuszczenia mieszkania i udania się po pomoc bezpośrednio do Policji, kuratora sądowego lub pracownika socjalnego, zwłaszcza jeśli pokrzywdzona osoba ma kontakt z tymi służbami w związku z wcześniejszymi aktami przemocy.

Ustawodawca zastrzegł, iż w przypadku zatrzymania sprawcy przemocy np. na 48 h do wyjaśnienia lub w celu wytrzeźwienia, nakaz zostaje wręczony sprawcy dopiero po jego zwolnieniu, co w praktyce będzie oznaczało wręczenie nakazu w momencie zwolnienia. Powyższe należy ocenić pozytywnie w  kontekście gwarancji dla sprawcy do zaskarżenia takiego nakazu, albowiem niezwykle krótki – trzydniowy termin na zaskarżenie decyzji w praktyce uczyniłby to uprawnienie iluzorycznym w przypadku uprzedniego zatrzymania sprawcy. Dyskusyjne pozostaje oznaczenie tak krótkie terminu do zaskarżenia nakazu. Wszak w przypadku, gdy zdarzenie będzie miało miejsce w piątek, znalezienie pomocy prawnej, zgromadzenie argumentów i dowodów oraz sporządzenie środka odwoławczego w poniedziałek będzie niezwykle trudne dla większości osób, wobec których nakaz nałożono. 

W wyniku nowelizacji ustawy o Policji funkcjonariusze nabyli nowe uprawnienia, polegające na możliwości zatrzymania osoby stosującej przemoc w rodzinie stwarzającej bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego. Policjant podejmując decyzję musi rozważyć cały szereg okoliczności, w jakich stwierdził istnienie przemocy w rodzinie, cech sprawcy i pokrzywdzonych, a także znanych wcześniejszych incydentów na tym tle. Wśród niezwykle szeroko opisanych czynników wymienia się między innymi: akty przemocy fizycznej w rodzinie; wiek osoby dotkniętej przemocą w rodzinie; stosowanie przemocy w rodzinie wobec kobiety w ciąży; niepełnosprawność osoby dotkniętej przemocą w rodzinie; zależność osoby dotkniętej przemocą w rodzinie od osoby stosującej tę przemoc ze względu na stan zdrowia lub jej zaburzenia psychiczne; zaburzenia psychiczne i stan osoby stosującej przemoc podczas interwencji związany z użyciem, nadużywaniem lub  uzależnieniem  od  alkoholu,  środków  odurzających  lub substancji  psychotropowych,  środków  zastępczych  lub  nowych  substancji psychoaktywnych; kierowanie przez tę osobę gróźb użycia przemocy ze skutkiem bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia; dostęp tej osoby do niebezpiecznego narzędzia lub broni; informacje o dotychczas stosowanej przemocy lub prowadzonych postępowaniach wobec tej osoby w związku z użyciem przemocy; informacje  od  osób zagrożonych przemocą dotyczące ich obaw o własne życie lub zdrowie, w tym związanych z nasileniem aktów przemocy w rodzinie; informacje o próbach targnięcia się na własne życie lub życie osób wspólnie zamieszkujących  przez  osobę sprawcy lub przez  osobę  dotkniętą przemocą w rodzinie w związku ze stosowaniem tej przemocy.

Z powyższego wynika, że okoliczności do rozważenia dla funkcjonariusza Policji, dokonującego interwencji w związku ze stwierdzeniem przemocy rodzinnej jest niezwykle dużo, zaś wobec braku szczegółowych wytycznych jak je wartościować, dopiero praktyka pokaże jak z tym nowym uprawnieniem poradzą sobie funkcjonariusze Policji. Wszak dotychczas tego typu postanowienia o zbliżonym skutku i ciężarze gatunkowym władni byli podejmować wyłącznie prokuratorzy.

Specyficznym nowym uprawnieniem Policji jest możliwość przesłuchania osoby zgłaszającej przemoc lub wspólnie zamieszkujących osób dorosłych na miejscu interwencji, pouczając o odpowiedzialności za składanie fałszywych zeznań w trybie czynności procesowej protokołowanej. Czynności te należy przeprowadzić jednak wyłącznie wówczas, gdy funkcjonariusz stwierdzi istnienie zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego. Osobę małoletnią poniżej 15 roku przesłuchać można natomiast jedynie w wyjątkowych sytuacjach w odpowiednio przygotowanych pomieszczenia przez sąd opiekuńczy w obecności psychologa, prokuratora oraz wskazanej dorosłej osoby, niebędącej podejrzewanej o stosowanie przemocy. Przesłuchanie podlega rejestracji audio-video. Innym novum jest możliwość odstąpienia od przesłuchania małoletniego w sytuacji, gdy był on już przesłuchany w innej sprawie na okoliczność przemocy domowej. Wówczas zeznania te mogą zostać wykorzystane. 

Po wydaniu nakazu lub zakazu dodatkowym wsparciem ofiary przemocy jest obowiązek dokonania co najmniej trzykrotnego sprawdzenia przez Policję, czy sprawca nie narusza wydanych obowiązków, w tym już następnego dnia od dnia wydania nakazu. Dalsza kontrola następuje w oparciu o postanowienie o zabezpieczeniu wydane przez sąd z określoną w orzeczeniu częstotliwością.

Osoba, wobec której wydano nakaz lub zakaz ma 3 dni na złożenie zażalenia do właściwego sądu, a ten kolejne 3 dni na jego rozpoznanie stosując przepisy k.p.c.

Nakaz lub zakaz tracą moc po upływie czternastu dni od dnia ich wydania, chyba że sąd udzielił zabezpieczenia w sprawach o zobowiązanie osoby stosującej przemoc w rodzinie do opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakazanie zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia, którym nakaz lub zakaz zostały przedłużone.

Nakaz lub zakaz tracą również moc, w przypadku gdy osoba stosująca przemoc w rodzinie, wobec której wydano nakaz lub zakaz, została zatrzymana w związku z podejrzeniem popełnienia przestępstwa, a następnie zastosowano wobec niej środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania lub nakazania okresowego opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym.

Natychmiastowy nakaz opuszczenia mieszkania cz. 1

Natychmiastowy nakaz opuszczenia mieszkania i zakaz zbliżania do mieszkania dla sprawcy przemocy domowej

Zmiany zaczęły obowiązywać w listopadzie 2020 roku

Zgodnie z informacją podaną przez Rzecznika Praw Obywatelskich sądy powszechne od wielu lat nie są w stanie sprostać instrukcyjnemu miesięcznemu terminowi na rozpoznanie wniosku
o orzeczenie nakazu opuszczenia mieszkania przez sprawcę przemocy. Średni okres orzeczenia takiego nakazu to 153 dni. Między innymi z tego względu zdecydowano się na wprowadzenie dodatkowych narzędzi prawnych mających niezwłocznie udzielić ochrony pokrzywdzonym przemocą domową.

„Policjant ma prawo wydać wobec osoby stosującej przemoc w rodzinie w rozumieniu przepisów ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, stwarzającej zagrożenie dla życia lub zdrowia osoby dotkniętej tą przemocą, nakaz natychmiastowego opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia, zwany dalej „nakazem”, lub zakaz zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia, zwany dalej „zakazem”.”

Zmiany wprowadzone w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2020 r. poz. 218).

W dniu 30 kwietnia 2020 roku została uchwalona Ustawa o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw. Nowe przepisy weszły w życie z końcem listopada 2020 roku. Nie sposób oprzeć się wrażeniu, że nagłe przyspieszenie prac nad tą nowelizacją spowodowane zostało koniecznością przeciwdziałania niebezpieczeństwu, jakie wywołano poprzez regulacje prawne wydane licznie w ostatnich miesiącach na kanwie ogłoszonej epidemii wirusa COVID-19, które to regulacje niejako przy okazji podniosły poziom zagrożenia dla bezpieczeństwa osób pokrzywdzonych przemocą domową, zatrzymując przymusowo społeczeństwo w domach.

Zmiany wprowadzone w  ustawie  z  dnia  29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2020 r. poz. 218).

Zasadniczą zmianą jest rozszerzenie narzędzi prawnych kontrolowania zachowania sprawcy przemocy poprzez nie tylko (jak dotychczas) możliwość zobowiązania sprawcy do opuszczenia mieszkania, ale także nałożenie zakazu zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia. Dla wyeliminowania wątpliwości rozszerzono także możliwość stosowania nakazów i zakazów, gdy osoba dotknięta przemocą w rodzinie opuściła wspólnie zajmowane mieszkanie z powodu stosowania wobec niej przemocy w tym mieszkaniu lub członek rodziny stosujący przemoc w rodzinie opuścił wspólnie zajmowane mieszkanie, a także gdy małżonek, wstępny, zstępny, rodzeństwo, powinowaty w tej samej linii lub stopniu, osoba pozostająca w stosunku przysposobienia oraz jej małżonek, a także osoba pozostająca we wspólnym pożyciu oraz inna osoba stosująca przemoc w rodzinie, okresowo lub nieregularnie przebywa w mieszkaniu wspólnie z osobą dotkniętą przemocą w rodzinie.

Doniosła jest regulacja, iż osoba pełnoletnia, która pozostała w mieszkaniu, przez czas niezamieszkiwania w nim osoby stosującej przemoc w rodzinie, w związku z wydaniem wobec niej nakazu lub zakazu jest obowiązana do ponoszenia opłat za dostawy do tego mieszkania energii, gazu, wody oraz odbiór ścieków, odpadów i nieczystości ciekłych oraz czynsz lub koszty bieżącego zarządzania nieruchomością, chyba że względem niej osoba stosująca przemoc w rodzinie jest obowiązana do świadczeń alimentacyjnych.